لجستیک معکوس یک روش مدیریت و کنترل جریان مواد و کالاها است که به صورت معکوس انجام میشود. در این روش، جریان مواد و کالاها از نقطه فروش به سمت نقطه تولید یا تأمین مجدد میرود. به عبارت دیگر، به جای اینکه محصولات از تولید به مصرف حرکت کنند، در لجستیک معکوس، محصولات از مصرف به سمت تولید یا بازیافت حرکت میکنند.
هدف اصلی لجستیک معکوس، به حداقل رساندن ضایعات و افزایش بهرهوری منابع است. با توجه به افزایش اهمیت پایداری محیط زیستی و بهینهسازی منابع، لجستیک معکوس به عنوان یک حوزه کلیدی در زنجیره تأمین شناخته میشود.
در لجستیک معکوس، چندین مرحله اساسی وجود دارد که شامل برنامهریزی، جمعآوری، حمل و نقل، و پردازش مجدد کالاها میشود. این مراحل میتوانند شامل بازگشت کالا به شرکت تولیدکننده، تعمیر و نگهداری، ایمنی و بازیابی مواد اولیه باشند. همچنین، فناوریهای نوین مانند اینترنت اشیا و تحلیل دادهها نیز به بهبود این فرآیندها کمک میکنند و امکان پیگیری وضعیت کالاها را در هر مرحله فراهم میآورند.
استفاده مؤثر از لجستیک معکوس میتواند به کاهش هزینهها، افزایش رضایت مشتری، و بهبود تصویر برند کمک کند. با مدیریت بهینه این فرآیند، شرکتها میتوانند علاوه بر کاهش تأثیرات منفی زیستمحیطی، از ارزش بالقوه کالاهای بازگشتی نیز بهرهبرداری کنند. این امر نه تنها به کاهش هزینههای تولید کمک میکند، بلکه به ایجاد یک چرخه پایدار و مسئولانه در زنجیره تأمین منجر میشود.
5Rs لجستیک معکوس عبارتاند از
لجستیک معکوس شامل چندین جزء کلیدی است که هر یک نقش مهمی در فرایند بازگشت کالاها و مدیریت آنها ایفا میکنند.
مدیریت بازگشت:
این فرایند در وهله اول با بازگرداندن محصول از مشتریان یا اجتناب از بازگشت کالا سروکار دارد. این فعالیتها باید سریع، قابلکنترل، قابلمشاهده و مستقیم باشند.
(بازگشت مجدد عبارت است از بازگرداندن یک کالا برای بار دوم.) این بازگشتها معمولا باعث ایجاد روال بازپرداخت طولانی مانند ارائه اعتبار خرید مجدد از آن فروشگاه میشوند.
قوانین و رویه بازگشت (RPP):
سیاستهایی در مورد بازگشت کالا که یک شرکت با مشتریان به اشتراک میگذارد، RPP نام دارد.
بازسازی یا نوسازی:
نوع دیگری از مدیریت لجستیک معکوس شامل ساخت مجدد، نوسازی و بازسازی است. این فعالیتها محصولات را تعمیر، بازسازی و آماده به استفاده مجدد میکنند. شرکتها قطعات یا مواد قابل تعویض و قابلاستفاده مجدد را از محصولات دیگر بازیابی میکنند.
مدیریت بستهبندی:
این نوع لجستیک معکوس بر استفاده مجدد از مواد بستهبندی برای کاهش ضایعات تمرکز دارد.
کالاهای فروخته نشده:
لجستیک معکوس بازگشت محصول از خردهفروشان به تولیدکنندگان یا توزیعکنندگان را برای کالاهای فروخته نشده، کنترل میکند. این نوع بازگشتها میتواند به دلیل فروش ضعیف، قدیمی بودن موجودی و… باشد.
پایان عمر:
(EOL)وقتی محصولی EOL باشد، یعنی دیگر مفید نیست، کار نمیکند، دیگر نیازهای مشتری را برآورده نمیکند یا نسخههای جدیدتر و بهتر جایگزین آن شدهاند.
شکست در تحویل:
با تحویل ناموفق، رانندگان محصولات را به مراکز سورتینگ بازگردانده و از آنجا محصولات را به مبدا برمیگردانند.
بازیابی مجدد:
هنگامیکه یک قطعه به پایان زمان استفاده خود میرسد، شرکتی که مالک محصول است میتواند آن را بازیافت یا برای استفاده مجدد بازیابی کند.
تعمیرات و نگهداری:
در برخی از قراردادهای محصول، مشتریان و شرکتها تجهیزات را نگهداری یا در صورت بروز مشکل تعمیر میکنند. در برخی موارد، این شرکتها محصولات بازگردانده شده آسیبدیده را پس از تعمیر، به مصرفکننده دیگری میفروشد.
لجستیک معکوس مهم است زیرا جریان کارآمدی کالا را حفظ میکند. فرایند لجستیک معکوس باعث:
کاهش هزینهها و مدیریت بهتر منابع: میتوانند از هزینههای اضافی مرتبط با انبار و نگهداری کالاهای برگشتی کاسته و منابع را به بهترین شکل مدیریت کنند.
افزایش رضایت مشتری و سرویس دهی بهتر: این مهم به مشتری احساس ارزشمندی میدهد و احتمال خرید مجدد را افزایش میدهد.
بهره وری بالا و کاهش زمان: فرایندهای بهینهشده لجستیک معکوس میتوانند زمان و تلاش لازم برای مدیریت بازگشت کالا را کاهش دهد و این به بهبود کلی عملکرد کسبوکار کمک میکند.
با این عمل، شرکتها در سیستمی با تمرکز بر اقتصاد پایدار مشارکت میکنند.
لجستیک معکوس بهینهشده به فرآیندهایی اشاره دارد که به بهبود کارایی و اثربخشی مدیریت کالاهای برگشتی کمک میکند. این سیستم به کسبوکارها این امکان را میدهد که بهطور بهتری منابع خود را مدیریت کنند و از ارزش محصولات برگشتی بهرهبرداری کنند. در زیر به برخی از مزایای لجستیک معکوس بهینهشده به تفصیل پرداخته میشود:
1- کاهش هزینهها
2- افزایش رضایت مشتری
3- بازیابی و ایجاد ارزش
4- کنترل کیفیت بهبود یافته
5- مدیریت بهتر ریسک
مطالعه بیشتر: روش های حمل بار به صورت ترکیبی
لجستیک معکوس فرصت حیاتی دیگری را برای بهینهسازی زنجیره تامین فراهم میکند. مدیریت زنجیره تامین، جریان معکوس و روبه جلو کالاها را حساب میکند. زیرا با افزایش برگشتیها هزینههای زنجیره تامین افزایش پیدا میکند و به سودآوری آسیب میرسد.
(Reverse Supply Chain) به فرآیندها و فعالیتهایی اطلاق میشود که محصولات کارکرده را از مصرف کنندگان نهایی دریافت میکنند و با هدف بازیابی ارزش محصول و استفاده مجدد از آن و یا حذف و امحا کالا به تولید کننده و یا امحا کننده تحویل داده میشود، زنجیره معکوس میگویند.
کلام آخر
به طور کلی، لجستیک معکوس بهینه شده میتواند به عنوان یک عنصر کلیدی در موفقیت کسبوکارها عمل کند و به آنها این امکان را میدهد که به طور مؤثرتری منابع خود را مدیریت کرده و به ایجاد تجربه مثبت برای مشتریان و افزایش سودآوری دست یابند.
لجستیک معکوس به عنوان رویکردی جدید در مدیریت زنجیره تأمین نه تنها به کاهش هدر رفت منابع و کاهش هزینهها کمک میکند، بلکه نقش مهمی در حفظ محیط زیست و توسعه پایدار ایفا میکند همچنین ارزش بسیاری داشته و از اهمیت فراوانی برخوردار است.
شرکت حمل و نقل بینالمللی کیهان مسیر آسیا یکی از پیشگامان ارائه خدمات حمل و نقل و لجستیک در سطح بینالمللی است. این شرکت با هدف تسهیل تجارت جهانی و ایجاد راههای ارتباطی موثر بین کشورها تاسیس شده است. با بهرهگیری از تیمی حرفهای و مجرب، کیهان مسیر آسیا قادر به ارائه خدمات متنوعی از جمله حمل و نقل دریایی، ریلی و زمینی، ترخیص کالا و خدمات انبارداری میباشد.
یکی از ویژگیهای برجسته این شرکت، توانایی ارائه راهکارهای خاص و سفارشی برای مشتریان است. این امر به کیهان مسیر آسیا امکان میدهد تا بسته به نیازهای ویژه هر مشتری، بهترین شیوههای حمل و نقل و لجستیک را ارائه دهد. استفاده از فناوریهای نوین و نرمافزارهای مدیریت زنجیره تأمین نیز به بهبود کارایی و کاهش هزینهها کمک شایانی کرده است.
علاوه بر این، کیهان مسیر آسیا به پایبندی به استانداردهای بینالمللی در ارائه خدمات و حفظ ایمنی محمولهها شناخته شده است. این شرکت با ارائه خدمات مشاورهای و پشتیبانی ۲۴ ساعته، شرایط را برای مشتریان خود تسهیل کرده و اطمینان میدهد که فرآیند حمل و نقل با بهترین کیفیت و بدون وقفه انجام میشود.
اگر شما هم قصد صادرات و واردات کالا را دارید و یا می خواهید مشاوره رایگان داشته باشید می توانید از طریق لینک های درج شده با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
راه های ارتباطی با شرکت
سوالات متداول 😉